Przegląd zimowy sadu

Okres zimy, gdy drzewa są w stanie bezlistnym, to najlepsza pora na wykonanie przeglądu sadu, zabiegu cięcia. Inne prace są wtedy wstrzymane i mamy więcej czasu na dokładną lustrację. Natomiast brak liści na drzewach ułatwia nam obserwację objawów chorób i zimowania szkodników.

Zimowe cięcie jabłoni

Podczas zimowego spoczynku drzew, w sadach jabłoniowych wykonuje się cięcie, zwane cięciem zimowym. W trakcie tego zabiegu można łatwo zaobserwować objawy chorób występujące na korze drzew.

Obserwacja sadu

Nieregularne zgrubienia z popękaną korą, to objaw charakterystyczny dla raka drzew owocowych. W stanie bezlistnym o wiele łatwiej go zauważyć na gałęziach. Zimą w sadzie tradycyjnym rosnącym na Polu doświadczalnym PODR w Boguchwale również wykonuje się przegląd zdrowotności drzew. Dużą uwagę zwraca się na objawy zimowania szkodników zwłaszcza bawełnicy korówki czy porażonych mączniakiem pędów. W ostatnich latach można zaobserwować narastającą presję tych dwóch agrofagów.

Widoczne oznaki choroby na pędach drzew owocowych

Pędy z widocznymi objawami raka drzew owocowych czy zgorzeli najlepiej wyciąć w całości, do zdrowej części.

Na jednorocznych pędach często można zaobserwować porażenie mączniakiem. Objawia się on szaropopielatym nalotem.

Zimujące mszyce łatwo zaobserwować zimą

W stanie bezlistnym widać dobrze jajeczka mszyc. Należy ich szukać w zależności od gatunku.

Jaja mszycy jabłoniowej, jabłoniowo-babkowej – pędy jabłoni, nasady pąków, zagłębienia kory na młodych pędach, zebrane po kilka, kilkanaście sztuk jako czarne drobne kropki, mogą być błyszczące lub matowe.

Larwy bawełnicy korówki – zimują na szyjce korzeniowej, odrostach, spękanej korze, wyglądem przypominają dorosłe osobniki, jednak są wybarwione na kremowo i pokryte widocznym nalotem.

Anomalie pogodowe, a zimowanie sadów

Polska leży w strefie klimatu umiarkowanego, który kształtuje pogodę zimą. W ostatnich latach rozkład temperatur o tej porze roku jest nietypowy. Średnia temperatura oscyluje w okolicy 0^o C, co utrudnia zimowanie roślin.

Długa jesień i pogoda z oscylującą temperaturą w okolicy 0^o C powoduje, że drzewa nie wchodzą dobrze w okres właściwego zimowego spoczynku. Wystąpienie okresowo silnych spadków temperatury prowadzi do wielu uszkodzeń w sadach. Zwłaszcza, że coraz większy areał upraw sadowniczych zajmują odmiany, która wykazują większą wrażliwość na mróz.

Możliwe uszkodzenia mrozowe w sadzie

Spadki temperatury w okolice -20^o C mogą doprowadzić do wielu poważnych szkód, które mają wpływ na jakość, wielkość plonu oraz wypady w sadzie. Zwykle uszkodzenia mrozowe są widoczne w postaci:

• spękanie kory – widoczne na głównym pniu lub pędach bocznych;
• uszkodzone pąki kwiatowe i liściowe;
• zamieranie całych drzew;
• intensywniejsze opady zawiązków;
• większe niż zazwyczaj osypywanie jabłek przed zbiorami.

Zima to okres spoczynku drzew, jak również brak aktywności szkodników, które łatwo w tym okresie zaobserwować. To samo dotyczy niektórych chorób, jak: mączniak, rak drzew owocowych, zgorzel. Duże znaczenie, mające wpływ na plon i jego jakość, ma stan przezimowanych drzew. Odporność na mróz to wynik wielu składowych. Najważniejszymi z nich są genetyczne uwarunkowania danej odmiany. Lepsze przetrwanie sadów zapewnia też odpowiedni dobór podkładki. Do najwrażliwszych należą M.7 i M.9, większą odporność na przemarzanie wykazują podkładki półkarłowe M.26 czy P 14, a z karłowych P 22 czy P 59. Najbardziej odporne są odmiany tradycyjne szczepione na siewce antonówki.

Oprac.
​​Monika Capińska
Specjalista ds. Ogrodnictwa