Sygnalizacja agrofagów na Podkarpaciu
W marcu 2023 roku Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego rozpoczął realizację nowego zadania jakim jest monitoring agrofagów na terenie Podkarpacia. Zadanie to realizowane było przez doradców terenowych PODR w każdym powiecie naszego województwa. Monitoring agrofagów jest bardzo ważnym elementem integrowanej ochrony roślin, do której stosowania w swoich gospodarstwach są zobowiązani rolnicy na podstawie obowiązujących przepisów prawnych z tego zakresu, które mówią, że prowadzenie „ochrony roślin przed organizmami szkodliwymi powinno być poprzedzone monitorowaniem występowania tych organizmów i uwzględniać aktualną wiedzę z zakresu ochrony roślin”.
Po co monitorować uprawy?
Monitoring agrofagów ma na celu rozpoznawanie zagrożeń roślin uprawnych ze strony organizmów szkodliwych. Dane uzyskiwane z prowadzonego monitoringu są przede wszystkim źródłem wiedzy o stanie fitosanitarnym roślin uprawnych na polach. Pozwalają na stwierdzenie obecności chorób, szkodników czy chwastów oraz określenie, jakie jest nasilenie ich występowania. Umiejętne wykorzystywanie przez rolników wyników tych obserwacji w swoich gospodarstwach przyczynia się do wykonywania zabiegu chemicznego w optymalnym terminie. Jeżeli zabieg chemiczny nie zostanie wykonany w optymalnym terminie jest nieopłacalny. Rolnik ponosi koszty związane z ochroną roślin, ale nie zwracają się one w postaci uratowanego plonu, a ponadto dochodzi do niepotrzebnego skażenia środowiska naturalnego. Dlatego systematyczne lustracje plantacji pozwalają zapobiegać stratom gospodarczym w uprawach rolnych. Dane pochodzące z prowadzonego monitoringu agrofagów pozwalają również dowiedzieć się, kiedy zagrożenie nie występuje, a zatem wykonanie zabiegu chemicznego jest zbędne co pozwala na obniżenie kosztów ochrony roślin w gospodarstwie oraz wyeliminowanie nadmiernego, często nie potrzebnego zużycia środków ochrony roślin.
Aplikacja eDWIN Agrofagi
Dane z obserwacji prowadzonych przez doradców terenowych PODR wprowadzane są poprzez aplikację mobilną eDWIN Agrofagi powstałą w wyniku współrealizowanego przez PODR w Boguchwale projektu pn. „Internetowa Platforma Doradztwa i Wspomagania Decyzji w Integrowanej Ochronie Roślin”.
Obserwacje prowadzone były na polach rolników we wszystkich powiatach województwa podkarpackiego. Monitoringiem objęto uprawy pszenicy ozimej i jarej, rzepaku ozimego, ziemniaka, buraka cukrowego, kukurydzy, grochu, bobiku oraz soi.
Na monitorowanych plantacjach identyfikowano następujące choroby i szkodniki:
1. pszenica ozima i jara: mączniak prawdziwy zbóż, septoriozy (bez podziału na gatunki), brunatna plamistość liści, skrzypionki, mszyca czeremchowo-zbożowa, mszyca zbożowa,
2. rzepak ozimy: czerń krzyżowych, chowacz brukwiaczek, chowacz czterozębny, chowacz podobnik, słodyszek rzepakowy,
3. ziemniak: zaraza ziemniaka, stonka ziemniaczana,
4. burak cukrowy: chwościk buraka, mszyca trzmielinowo-burakowa, rolnice, śmietka ćwiklanka,
5. kukurydza: ploniarka zbożówka, omacnica prosowianka, stonka kukurydziana,
6. bobowate: (groch, bobik, soja) – mszyce, oprzędziki.
Doradcy prowadzący obserwacje zostali wyposażeni w podstawowe narzędzia ułatwiające monitorowanie występowania agrofagów na plantacjach. Były to min.: żółte naczynia, czerpaki entomologiczne, lupy, tablice lepowe.
Lustrację agrofagów prowadzono zgodnie z metodykami opracowanymi dla poszczególnych agrofagów przez naukowców z Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego w Poznaniu.
Dane z prowadzonych lustracji są wykorzystywane min. w e-usłudze Wirtualne Gospodarstwo funkcjonującej w ramach platformy doradczej eDWIN, w której każdy rolnik po założeniu konta może otrzymywać powiadomienia dotyczące możliwych zagrożeń ze strony agrofagów na swoich polach. Wyniki lustracji z bieżącego roku zasilą także platformę sygnalizacji agrofagów prowadzoną przez IOR-PIB w Poznaniu, a dostępną pod adresem www.agrofagi.com.pl
Zadanie to będzie oczywiście kontynuowane w roku bieżącym. Wiele uwagi tej tematyce zostanie poświęconych podczas V Krajowych Dni Pola Boguchwała 2024, które w dniach 14-16 czerwca bieżącego roku są organizowane przez PODR w Boguchwale. Podczas tego wydarzenia zaplanowano min. praktyczne warsztaty zarówno dla samych rolników, jak uczniów szkół rolniczych, dotyczące rozpoznawania agrofagów w różnych gatunkach uprawach celem odpowiedniego przygotowania ich do prowadzenia tego zadania w ich gospodarstwach.
Opracowanie:
Katarzyna Sitek, Anna Moskal
