Zgodnie z zasadami uzyskania płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 powstała możliwość realizacji Interwencji – Bioróżnorodności na gruntach ornych obejmująca Wariant – Wieloletnie pasy kwietne.
Pas kwietny, to obszar na polu lub w ogrodzie, w którym rosną rośliny kwitnące. Celem interwencji jest wzbogacenie bioróżnorodności, krajobrazu wiejskiego oraz zapewnienie miejsca bytowania i bazy pokarmowej dla organizmów pożytecznych – owadów oraz ptaków.
Interwencja polega na zakładaniu na gruntach ornych i utrzymaniu śródpolnych, wieloletnich pasów kwietnych, stanowiących jednocześnie korytarze ekologiczne i ostoje dla wielu gatunków zwierząt. Zakładanie wieloletnich pasów kwietnych posiada wiele zalet, zarówno estetycznych, ekologicznych, jak i praktycznych. Oto kilka korzyści związanych z tworzeniem takich obszarów:
- Zwiększenie populacji owadów zapylających: Rośliny kwitnące przyciągają pszczoły, trzmiele, motyle i inne owady, które pełnią kluczową rolę w procesie zapylania roślin uprawnych. Dzięki pasom kwietnym zwiększa się różnorodność owadów, co może przyczynić się do zwiększenia plonów.
- Poprawa jakości gleby: Niektóre rośliny kwitnące, mają zdolność do wiązania azotu atmosferycznego z powietrza do gleby poprzez symbiozę z bakteriami brodawkowymi. Poprawia to jakość gleby oraz dostępność składników odżywczych dla innych roślin.
- Zwiększenie różnorodności biologicznej: Pas kwietny może stanowić siedlisko dla różnych gatunków roślin, zwierząt i mikroorganizmów, co zwiększa różnorodność biologiczną wokół obszaru uprawy. To z kolei może wspierać zdrowie ekosystemu i jego odporność na choroby oraz szkodniki.
- Kontrola szkodników: Niektóre rośliny kwitnące mogą działać odstraszająco na szkodniki lub przyciągać ich naturalnych wrogów, co może pomóc w naturalnej kontroli szkodników w uprawach.
- Estetyka i krajobraz: Pas kwietny może również poprawić estetykę krajobrazu rolniczego, przyczyniając się do bardziej atrakcyjnego wyglądu pola lub ogrodu. Kwitnące rośliny dodają koloru i życia, co może być przyjemne dla osób mieszkających w okolicy oraz przyciągać turystów.
- Ochrona przed erozją gleby: Wieloletnie rośliny, zwłaszcza te o silnych systemach korzeniowych, mogą pomóc w utrzymaniu struktury gleby i zatrzymywaniu erozji. Ich obecność może również poprawić retencję wody w glebie. W porównaniu z jednorocznymi kwiatami, wieloletnie rośliny są zazwyczaj bardziej trwałe i wymagają mniej pielęgnacji. Raz posadzone, mogą przez wiele lat przyciągać spojrzenia i przyczyniać się do urozmaicenia ogrodu bez konieczności corocznego zakładania nowych obszarów kwietnych.
- Zrównoważone rolnictwo: Wykorzystanie pasów kwietnych jest często związane z podejściem zrównoważonego rolnictwa, które uwzględnia ochronę środowiska, różnorodność biologiczną i zdrowie ekosystemów, jednocześnie wspierając produktywność rolniczą.
- Tworzenie wieloletnich pasów kwietnych może być także sposobem na edukację i zwiększanie świadomości ekologicznej. Może to inspirować innych do podejmowania działań na rzecz ochrony środowiska.
Warto pamiętać, że skuteczne zakładanie wieloletnich pasów kwietnych wymaga odpowiedniego planowania, wyboru roślin dostosowanych do lokalnych warunków klimatycznych oraz gleby.
Najważniejsze zasady przy zakładaniu wieloletnich pasów kwietnych zgodnych z wymogami uzyskania płatności:
1. Zobowiązanie podejmowane jest na 5 lat, dopłata wynosi 3501zł/ha.
2. Przyjęto, że przedmiotem interwencji będą założone na gruntach ornych, wieloletnie pasy kwietne o szerokości od 3 m do 9 m (od 3 do 20m) i powierzchni co najmniej 0,1 ha oraz, żeby zachować wzajemne oddziaływanie pasów minimalna odległość między nimi to 50 m.
3. Szczególnie ważne jest staranne przygotowanie podłoża, aby przed wysiewem mieszanki pozbyć się jak największej ilości chwastów, które mogłyby zagłuszyć kwiaty, zwłaszcza w początkowym okresie po wysiewie pasa kwietnego.
Zarówno gatunki jednoroczne, jak i wieloletnie, siać można wiosną od 1 kwietnia do 15 maja lub jesienią roku poprzedzającego rok rozpoczęcia zobowiązania od 15 sierpnia do 31 października. Proponowana norma wysiewu to 15-30 kg/ha.
4. Pas kwietny powinien być skoszony na powierzchni 50% w terminie od 1 września do 31 października. W kolejnym roku należy pozostawić nieskoszony inny fragment pasa. Obowiązkowe jest usunięcie skoszonej biomasy, po obeschnięciu i obsypaniu nasion (14 dni). Koszenie wykonywać na wysokości min.10cm aby nie uszkodzić rozety liściowej. Istnieje także obowiązek zachowania istniejących drzew i krzewów w obrębie pasa kwietnego.
5. Mieszanka roślin zawiera:
a) Co najmniej 10 (8) gatunków roślin określonych w ust. 5 pkt 1 załącznika nr 4 do rozporządzenia rolno-środowiskowo-klimatycznego, w tym co najmniej 6 (4) gatunków wieloletnich;
b) Zawiera gatunki uprawne i gatunki dziko rosnące, w tym uprawne lub dziko rosnące jednoroczne i dziko rosnące wieloletnie i dwuletnie;
c) Nie zawiera gatunków niepożądanych wskazanych w liście.
6. W obrębie pasa kwietnego nie wolno:
a) przeorywać,
b) wypasać zwierząt,
c) stosować nawozów mineralnych i naturalnych,
d) stosować środków ochrony roślin,
e) składować obornika, siana, słomy i odpadów,
f) pozostawiać maszyn i urządzeń rolniczych.
Podsumowując, pasy kwietne w rolnictwie mają wiele zalet, w tym poprawę zapylania roślin, poprawę jakości gleby, zwiększenie różnorodności biologicznej, kontrolę szkodników, estetykę krajobrazu oraz ochronę przed erozją gleby. Ich stosowanie może przynieść korzyści zarówno dla środowiska, jak i dla samych rolników.
Przykładowe pasy kwietne będzie można zobaczyć na poletkach doświadczalnych PODR w Boguchwale na V Krajowych Dniach Pola 14-16 czerwca.
Oprac. Magdalena Janas-Seńków
PODR Boguchwała
Galeria
